เชื่อว่าเราหลายคนเคยมีทุกอย่างพอ.. แล้วหลงคิดว่าไม่พอ ดิ้นรน ไขว่คว้า อาจได้สิ่งหนึ่งมา แต่ก็เสียสิ่งอื่น หรือสิ่งที่เคยมีไป แล้วก็มีที่ไม่ได้ดิ้นรนไขว่คว้า ไม่ได้พยายามเปลี่ยนแปลงอะไร แต่ก็รักษาสิ่งที่มีไว้ไม่ได้เหมือนกัน
เป็นคำถามที่ละเอียดอ่อนอยู่พอสมควร หากต้องถามว่าที่จริง “เราขาดอะไร” คำตอบเป็นได้ทั้งรูปธรรม และนามธรรม อาจมีที่ตอบทันทีว่าขาดเงิน แต่ลองคิดต่อดี ๆ ว่า แล้วจะเอาเงินนั้นจะเอาไปชดเชยอะไร? นั่นต่างหากสิ่งที่ขาด มิใช่เงิน…
เราขาดอะไร? คงตามแต่ “ปัจจัย” บ้างก็ตอบสนองทางกาย ทางความเป็นอยู่ ทางสังคม หรือคิดว่าต้องมีมันเพื่อคนอื่น เพื่ออนาคตที่ยังมาไม่ถึง ซึ่งก็มีหลายคนไม่คิดว่าเงินเป็นปัจจัย รวมถึงไม่ได้คิดว่าตนนั้นขาดปัจจัยอะไร แต่ขาดหลายสิ่งอย่างทางจิตใจ และสำหรับเขาเป็นเรื่องที่ยากเย็นและทุกข์กว่า
คิดแบบไม่ซับซ้อนก็ดูเหมือนว่าความสุขคนทั่วไปเกิดจากสองทาง ไม่สุขผ่านทาง ปัจจัย ก็สุขภายใน จิตใจ และหากจะเกิดจากทั้งสองสิ่งประกอบกันก็ไม่แปลกอะไร
การที่เรากินอิ่ม นอนหลับ อยู่สบาย ย่อมเป็นความสุขประการหนึ่ง เหล่านี้อาจต้องการ ปัจจัย ส่งเสริม
การที่เรารู้สึกดี อยู่ในอารมณ์พึงพอใจอย่างที่สุด ไม่ว่าการได้เป็นที่รัก เป็นที่ยอมรับ หรือแค่มีจิตอันแจ่มใส เหล่านี้ล้วนเกิดทาง จิตใจ
ข้อสังเกตที่น่าสนใจคือ…
ปัจจัย สำหรับหลายคนเป็นสิ่งที่หายาก ได้มายาก แต่หากได้มาแล้วอันที่จริงมัน รักษาไว้ ได้ง่ายกว่ามาก แต่เรามักไม่รักษามัน หรือไม่ได้อยากอยู่กับมันนาน อยากแปรเปลี่ยน อยากเพิ่มเติม จะได้มาง่าย ได้มายาก ก็เบื่อได้หมด ไม่รักษาได้หมด กระทั่งเหมือนทำลายมันโดยไม่รู้ตัว
จิตใจ ภาวะสุขด้านนี้ ที่จริงแล้วหาง่ายกว่า แต่รักษามันไว้ได้ยากเย็น เพราะเมื่อมีแล้ว เพียงแค่อารมณ์ สถานการณ์ หรือแค่คนที่เราไม่รู้จักก็มีสิทธิ์พรากไปจากเราได้โดยง่าย ทั้งที่เราล้วนอยาก สุขใจ ไปนาน ๆ ซึ่งมันเป็นไปได้ยากเหลือเกิน…
ในสิ่งที่หายาก เรามักไม่รักษา ในสิ่งที่หาง่ายแต่เราก็รักษามันไม่ค่อยได้ จึงเป็นเหตุให้เราไม่มีความสุขในท้ายที่สุด
หรือนี่เองความสุขไม่ว่าในด้านใดจึงไม่อาจอยู่กับเราไม่ได้นาน
เพราะถ้าเราลองค่อย ๆ ทบทวนบทความนี้ดูดี ๆ ณ เวลาที่เราไม่มีความสุข ไม่ว่าจะด้านจิตใจ หรือปัจจัย นั่นก็เพียงเพราะ ในเวลาที่เรา “เคยมี” เราไม่รักษา หรือแค่รักษาไว้ ก็ทำไม่ได้เองหรือเปล่า?…
บทความฉบับปรับปรุง เผยแพร่ครั้งแรก Facebook Sirichaiwatt เมื่อ 15/03/2022
