วิธีการเลิกบุหรี่ ที่ได้ผลของผม

การเลิกบุหรี่ให้ได้ผล หรือวิธีการเลิกบุหรี่ที่ดีสุด แต่ละคนคงไม่มีวันเหมือนกันหรอกครับ แต่ผมเชื่อว่ามันจะมีบางอย่าง ที่เป็นปัจจัยหลัก หลักการสำคัญที่จำเป็นต้องมีเหมือน ๆ กันไม่เช่นนั้นคงไม่สำเร็จ ส่วนวิธีการในบทความนี้ ถ้าใครคิดจะเลิก แล้วนำไปทำตามก็ได้ และดังที่บอกไม่ต้องเหมือนผมก็ได้ แต่อยากให้ลองสังเกต หรือไปประยุกต์ดู สำหรับคุณหรือคนใกล้ตัว (แอบคิดว่าคนที่ไม่ได้สูบอยากให้เลิก มากกว่าคนสูบอยากเลิก อ่านบทความนี้) เขาน่าจะเลิกได้อย่างไร

ส่วนหนึ่ง จะเลิกหรือไม่ จะมีมุมคิดเรื่องนี้อย่างไร ก็ถือว่าเป็นเรื่องราวดี ๆ ที่แบ่งปันประสบการณ์บางเรื่องในมุมหนึ่งให้อ่านกัน แม้ว่าจะมีขั้นมีตอนเหมือนบทความ how to ก็ตาม

ถ้าเราไม่หัดก่อนอายุ 18 เราจะไม่ติด!!

เล่าให้ฟังคร่าว ๆ เกี่ยวกับเรื่องนี้ของตัวเองก่อนว่า ผมก็เหมือนหลาย ๆ คนที่หัดสูบบุหรี่เพราะความอยากลองตั้งแต่วัยรุ่น ถ้าจำไม่ผิดลองครั้งแรกสมัย ม.2 แล้วก็เหมือนหลายคนที่ ไอ แสบคอ รู้สึกว่านี่ไม่ได้เรื่อง “สูบไมวะ?” คำถามที่ขึ้นมาในหัว ที่จริงถ้าลองครั้งเดียวแล้วจบไปตั้งแต่ตอนนั้น ผมก็คงเป็นคนไม่สูบบุหรี่เลยก็ได้…

ผมเคยอ่านประโยคหนึ่งนานมากแล้ว ขออภัยจำที่มาไม่ได้จริง ๆ ใจความประมาณว่า มีงานวิจัยพบว่าถ้าเราไม่สูบบุหรี่ก่อนอายุ 18 ปี แนวโน้มที่จะสูบบุหรี่จะยากมาก กล่าวคือ เกิน 90% ของคนที่ติดบุหรี่ล้วนหัดสูบ ลองสูบ ก่อนจะอายุ 18 ปี ประมาณนี้ เหตุที่ทำให้จำเรื่องนี้ได้ เพราะอ่านเรื่องนี้ตอนที่ยังสูบบุหรี่อยู่ แล้วพอมองไปถึงเพื่อน ๆ รุ่นเดียวกัน ก็พบเห็นว่ามันจริง เพราะถ้าเป็นคนอื่น เราจะไม่รู้ว่าเขาเริ่มสูบเมื่อไหร่ แต่ถ้าเพื่อนรุ่นราวคราวเดียวกัน เราจะรู้เพราะมักจะสูบมาด้วยกันตั้งแต่มัธยม สำหรับผมจากตอน ม.2 ก็ดันมาหัดอีกครั้งตอน ม.4 และก็แอบสูบเรื่อยมา นั่นหมายความว่าเริ่มสูบราวอายุ 15-16 ปี

ณ วันนี้ ผมเลิกบุหรี่ได้หลายปีแล้ว ไม่รู้ว่าคุณจะมาอ่านเจอบทความนี้เมื่อไหร่ อาจจะกลายเป็นว่าผมเพิ่งเลิกได้ 5 ปี หรือเลิกไปแล้ว 10 ปี ก็เป็นได้ แต่ที่แน่ ๆ กว่าผมจะได้เลิกบุหรี่ก็หลังจากสูบมาแล้ว 20 ปี มันเป็นเวลาไม่น้อยเลยทีเดียว เพราะถ้าสูบมา 2-3 ปี อาจดูไม่น่าจะเลิกไม่ยาก แต่ผมก็เชื่อว่า ถ้าขึ้นชื่อว่าติดแล้ว กี่ปีก็เลิกยากเหมือนกัน มันจึงต้องมีหลักการบางอย่างที่ผมบอกว่าต้องเหมือนกันอยู่บ้าง ส่วนวิธีการเลิกบุหรี่เลยนั้น ก็ต้องตามความสะดวก ถนัดของแต่ละคนด้วย

บุหรี่ติดที่ใจ มากกว่าร่างกาย

อย่างไรก็ดี ภายหลังผมมาทบทวนประโยคที่ว่าต้องเคยหัดก่อน 18 ปี ทำไมต้องเป็นเช่นนั้นก็พยายามไปหาข้อมูลแต่ยังไม่พบ (ใครพบมาช่วยชี้แนะได้ครับ) แต่ผมก็วิเคราะห์เอาในมุมคิดของตัวเองได้ว่า จริง ๆ แล้ว บุหรี่ติดที่ใจ มากกว่าร่างกาย ไม่ได้บอกว่าไม่มีผลทางกาย แต่คนส่วนใหญ่จะติดแค่ทางใจมากกว่า และแน่นอนคนที่ติดแล้วมีผลต่อทางกายมาก ๆ มันต้องเริ่มติดจากทางใจ ทางความรู้สึก ก่อนอยู่ดี…

ลองคิดดูว่า การหัดบุหรี่แรก ๆ ไม่ว่าใครก็ย่อมรู้สึกว่า มันแสบคอ แสบจมูก ไม่ได้ทำให้รู้สึกดีอะไรนอกจาก รู้สึกเท่ ๆ ประสาวัยรุ่น รู้สึกว่าเป็นผู้ใหญ่ หรือรู้สึกว่ามีตัวตนบางอย่างต่อพฤติกรรมนี้ บางคนยังสูบไม่เป็นแต่ยังพยายามสูบต่อไปในช่วงแรก ด้วยแรงขับเช่นนี้ ซึ่งหากเป็นผู้ใหญ่ขึ้นหน่อย เลยอายุ 18 หรือยิ่งมากกว่านั้น การจะมาหัดสูบบุหรี่จึงแทบไม่มีแรงขับเคลื่อนใด ๆ เหมือนวัยรุ่น เมื่อไม่ (ฝืน) หัด มันจึงไม่ติดเป็นนิสัยหรือพฤติกรรม ถ้าสงสัยว่ามีไหมที่ติดบุหรี่หลังอายุ 18 ก็ต้องบอกว่ามี เพราะเขาก็บอกอยู่แล้วว่า 90 กว่าเปอร์เซ็นต์ ไม่ใช่ร้อยเปอร์เซ็นต์ แต่มันถือว่าเป็นส่วนน้อยจริง ๆ

หลักการสำคัญในการเลิกบุหรี่

จากข้อสังเกตข้างต้น เราเริ่มลองเพราะความรู้สึกบางอย่าง บนแนวคิดบางอย่างลึก ๆ แต่พอทำบ่อย ๆ ก็นำไปสู่พฤติกรรมอันเป็นนิสัย ประกอบกับการที่นิโคตินเริ่มส่งผลต่อร่างกายจึงกลายเป็นว่าติดบุหรี่กันไปจริงจัง จึงทำให้ผมมองว่า ถ้าคิดจะเลิกบุหรี่ต้องมีหลักการสำคัญดังนี้ ที่ผมนำไปปฏิบัติ

เป้าหมายอันสำคัญ : จะบอกว่าแรงจูงใจก็ได้เช่นกัน เพราะทุกคนที่เลิกบุหรี่ได้ ถ้าไม่นับอุบัติเหตุประเภทต้อง นอนให้เครื่องช่วยหายใจ ไอเป็นเลือดแล้ว ล้วนต้องมีเป้าหมายอย่างหนึ่ง หรือแนวคิดหนึ่งที่ชัดเจนพอ อันเป็นจุดเริ่มต้นให้เลิกได้ ถ้าพูดให้สวย ตอนเริ่มมันมาจากใจติด ตอนเลิกก็ต้องเริ่มจากใจเช่นกัน ซึ่งเราไปถามคนที่เลิกบุหรี่ได้แล้วทุกคน จะพบว่าล้วนมีเป้าหมาย เพียงแต่ว่าเป้าหมายนั้น เล็ก – ใหญ่ เข้าใจง่าย เข้าใจยากสำหรับคุณหรือไม่ ไม่ใช่ประเด็น เพราะมันเป็นเรื่องของคน คนนั้นจริง ๆ กระทั่งว่า วันหนึ่งรู้สึกว่า มันน่า “อาย” ก็เป็นแรงกระตุ้นให้เขาเลิกได้เช่นกัน แต่โดยทั่วไปก็มักจะเป็น เพื่อลูก เพื่อคนรัก เพื่อตัวเอง(สุขภาพ) ไม่เว้นว่าไอจนคอจะพังเลยตระหนักขึ้นมา ทว่าก็กลายเป็นแรงจูงใจให้มีเป้าหมายขึ้นมาอยู่ดี
ความตั้งใจ : เป้าหมายเกิดขึ้นได้ แต่ก็หายไปได้หากขาดซึ่งความตั้งใจ อันที่จริงจะบอกว่า วิธีการ หรือการลงมือทำ ก็ถูกส่วนหนึ่ง แต่วิธีการอาจผิด ลงมือทำแล้วอาจทำไม่ได้ก็ได้ ดังนี้จึงควรเรียกว่า ความตั้งใจ เพราะวิธีการไม่สำคัญเท่าความตั้งใจ ดังที่กล่าวไปแล้ว วิธีการอาจตามแต่บุคคลอีกทีได้ แต่ความตั้งใจคือการไม่ยอมแพ้

มันเป็นเรื่องยากที่จะไปบอกให้ใครเลิกบุหรี่

อ่านมาถึงตรงนี้หลายคนอาจคิดว่า ก็แน่ล่ะสิ ถ้าไม่มีเป้าหมาย ไม่มีความตั้งใจคงเลิกไม่ได้หรอก แค่นี้ใครก็รู้..

จริงครับว่าใครก็รู้ แต่แค่รู้ไม่พอ เราก็ต้องมีจริง ๆ เป้าหมาย หรือไม่ก็ต้องลองหาดู ความตั้งใจก็ต้องสร้างขึ้นอย่างแน่วแน่ไปตามเป้าหมายที่เรามี จึงนำไปสู่วิธีการต่อไป เพราะหากขาดซึ่งวิธีการ ก็เหมือนคิดได้แต่ไม่ลงมือทำอีกนั่นแหละ ในทางกลับกัน ถ้าจะไปบอกให้ใคร “เลิกบุหรี่ต้องทำอย่างไร” มันเป็นเรื่องที่มาทีหลังความตั้งใจ มันจึงเป็นเรื่องยากที่จะบอกใครให้เลิกบุหรี่ เพราะเขาไม่ได้มีเป้าหมาย มันก็จะรู้สึกว่าทำไปทำไม และหรือ หาเป้าหมายให้แทนเขา แต่เขาไม่ตั้งใจ มันก็ไม่อยาก มันก็กลายเป็นบังคับคนให้ทำในสิ่งที่ไม่อยาก นอกจากไม่สำเร็จแล้วยังรู้สึกน่ารำคาญอีกด้วย..