ผมเคยได้ทั้งฟัง ดู และอ่านโค้ชสร้างแรงบันดาลใจหลายท่าน เขามักจะสอนว่า เราต้องเห็นคุณค่าตัวเองมาก ๆ เชื่อมั่นในตัวเรา อย่าคิดว่าตัวเองด้อย.. ที่จริงมันก็ถูกนะ ไม่ผิดเลย แต่มันควรอยู่บนความเข้าใจที่ถูกต้องด้วย..
ขี้เกียจอ่าน กดฟังแทนก็ได้นะ [Podcast]
เพราะหลายคน เอาไปคิดว่า เราคือผู้สมควรจะได้ เราต้องได้ และเราต้องแพง!.. แบบไร้เหตุผล.. อะไรทำให้มั่นใจตัวเองขนาดนั้น? ขออธิบายอย่างนี้แล้วกัน
ประการแรก เรื่องการอย่าลดคุณค่าตัวเองเป็นเรื่องที่ถูกต้อง หลายคนไม่เคยรู้ตัวว่ากดตัวเองต่ำเกินไป ทำให้ตัวเองด้อยค่าเกินไป ย้ำว่า โดยไม่รู้ตัว (ผมเองก็เคยเป็นหนึ่ง) ซึ่งทำให้ทำอะไรหลาย ๆ อย่างในชีวิตแล้วได้ผลลัพธ์ “ไม่คุ้มค่า” เช่น การทำสิ่งต่าง ๆ ให้คนอื่นฟรี ๆ เพราะคิดว่ามันเล็กน้อย คิดว่ามันไม่เป็นไรบ้าง แนว ๆ ใจดีผิดที่ ภาพรวมคือเรากำลังโดนเขาเอาเปรียบอย่างเต็มใจ และในตอนนั้นเราไม่ได้มอง หรือรู้สึกว่าไม่คุ้มค่า เพราะไม่รู้ตัวเองอยู่ลึก ๆ ในบางประการ ถ้าอธิบายหมดคงอีกยาว ถ้าให้สรุปแบบคิดออกมองเห็นภาพง่าย ๆ ก็คือ การกระทำที่ในสุดท้ายแล้วเราจะต้องรู้สึกว่าเราทำดีไม่ได้ดี คนอื่น ๆ เห็นแก่ตัว นั่นแหละ ที่จริงแล้วเราผิดเองที่ลดคุณค่าการกระทำของเราในอดีต (อย่าโทษใคร)
ประการที่สอง ของคำว่า “อย่าลดคุณค่า” เอาไว้สำหรับคนที่ ไม่พยายามสร้างคุณค่า ทั้งที่คนอื่นทำได้ เราก็ทำได้ แค่ไม่กล้าทำ ไม่กล้าสู้ ดูถูกตัวเองว่าทำไม่ได้ ซึ่งอาจทำได้ดีกว่าด้วยซ้ำ ถ้าเราทำตรงนั้นเสีย เราก็ควรได้รับอะไรที่ “คุ้มค่า” กว่าปัจจุบันเช่นกัน
ซึ้งทั้งสองประการนี้ เกิดขึ้นกับคนมากมายแบบเป็นปมในใจไม่รู้ตัว จึงทำให้เขาเหล่านั้น ก้าวหน้ายาก สำเร็จยาก นี่กล่าวถึงการที่เราไม่ควรดูถูกตนเอง ลดคุณค่า และเราอาจเก่งกาจกว่าที่เราคิด ถ้าไม่ติดปม ติดข้ออ้างต่าง ๆ นา ๆ และเพราะความไม่รู้ตัวนี่แหละ เมื่อถูกโค้ชสร้างแรงบันดาลใจจี้จุดจึงรู้สึกดี รู้สึกฮึกเหิม และศรัทธา ก็ว่ากันไป
ทีนี้เมื่อรับงาน หรือขายอะไร ก็หลงตนคิดว่าต้องได้มาก ๆ เท่านั้น เท่านี่ เราคู่ควร
ทว่า หากกลับมาที่ประเด็นเดิม ดังที่บอกไป บางคนถูกกระตุ้น จากโค้ช จากความเชื่อ ซึ่งไม่ได้บอกว่าโค้ชพูดถูกหรือผิด(เพราะไม่ได้ฟังด้วย) แต่มีหลายคนเข้าใจผิด คิดว่า มันจะต้องได้ทันที ก้าวกระโดด หลงว่าคุณค่าตนสูงส่ง ทีนี้เมื่อรับงาน หรือขายอะไร ก็หลงตนคิดว่าต้องได้มาก ๆ เท่านั้น เท่านี่ เราคู่ควร ลูกค้าก็หันหน้าหนี นี่มันแพงไป๊(เสียงสูง) ลูกค้าเขาไม่ได้ไม่มีทางเลือก ไม่ใช่ไม่มีการพิจารณา… แทนที่จะได้ขาย ได้พัฒนา เลยเท่ากับว่า ย่ำอยู่ที่เดิม
พอลูกค้าไม่ซื้อ หรือมีมาซื้อบ้าง แน่นอนว่าเป็นไปได้ แต่เมื่อลูกค้าน้อย คนใช้บริการน้อย ก็มีความหลงว่า เขา (ลูกค้า) เหล่านั้นไม่เห็นคุณค่า ตน/สินค้าตน ก็ว่ากันไป ผลลัพธ์มันสะท้อนตัวมันเองในที่สุด และเรื่องทำนองนี้มันดาบสองคมเสมอ..
คุณค่าตีความยาก คุ้มค่าพอตีความได้
คุณค่า คนเราล้วนตีความไม่เท่ากัน แน่นอนว่าไม่จำเป็นต้องลดตัวลง ให้กับคนที่ไม่เห็นคุณค่า แต่ความ คุ้มค่า มันพอตีความกันได้ หากมันคือการแลกเปลี่ยนผลประโยชน์ ไม่ว่ารูปแบบใด ซื้อ ขาย ว่าจ้าง กระทั่งไหว้วาน
เราไม่จำเป็นต้องลดคุณค่า แต่อย่าหน้ามืดกระทั่งไม่สนใจความคุ้มค่าของใคร เราไม่ได้ยิ่งใหญ่อะไรขนาดนั้น การที่เขาซื้อ จ้าง อะไรที่แพง ราคาสูงได้ เพราะคนซื้อก็คิดในมุมเขาว่ามัน “คุ้มค่า” จาก คุณค่า ที่เขาสัมผัสได้ ไม่ใช่ คุณค่าที่เราคิดเอง
นึกถึงคำปู่จ๋าน ในรายการ The Rapper ปี 1 (บทความย้อนหลัง) บัลลังก์ มันอยู่ตรงนั้น บางคนมั่นใจตนเองทันทีเกินไป เหมือนนั่งบัลลังก์ ที่จริงแล้ว บันไดต่างหากทำให้คนก้าวขึ้นไป บันไดมันไปทีละขั้น สร้างคุณค่าตนเองขึ้นไป วันหนึ่งก็สูงได้กว่าคนหลงนั่งบัลลังก์..
ปล.บทความนี้พยายามเตือนสติ ผู้ที่ได้รับแรงบันดาลใจบางอย่างไม่ว่าจะจากไหน (บางทีก็คล้ายสะกดจิตหมู่) และกำลังหลงไปกับมันเกินไป
บทความฉบับปรับปรุง เผยแพร่ครั้งแรก Facebook Sirichaiwatt เมื่อ 17/07/2018
