ทุกวันนี้ใคร ๆ ก็ขายของออนไลน์ ตั้งแต่คนที่เคยค้าขายอยู่แล้ว คนที่อยากขายเป็นอาชีพเสริม ไปจนถึงแบรนด์ที่ไม่เคยขายเองก็ต้องหันมาขายเองผ่านแพลตฟอร์มต่าง ๆ เพราะปัจจุบันช่องทาง (Channel) หลักของการตลาดเป็นออนไลน์ แล้วเราจะทำการตลาดอย่างไรในวันที่ใคร ๆ ก็ขายของ?
บทความนี้ไม่ได้มากล่าวถึงธุรกิจใหญ่ว่าเขาทำอะไร เพราะนอกจากจะมีให้ศึกษามากมายอยู่แล้ว แต่หลายครั้งรู้ไปก็ทำแบบเขาไม่ได้ แถมเรื่องการตลาดออนไลน์ก็สนุกเหลือเกิน เหมือนเล่นม้าโยก คือ ปรับไป เปลี่ยนมา พลิกไปทางนั้นกลับมาทางนี้ เทคนิคการตลาดที่รู้วันนี้ วันหน้าอาจไม่ใช่แล้ว เราต้องติดตามจริงจังอยู่เสมอ ดังนั้นคนที่ออกจากวงการมานานอย่างผมก็ถือว่าล้าสมัยไปหลายเรื่องแล้ว เพียงแต่จากความรู้และประสบการณ์มันก็ใช่ว่าจะไม่มีค่าเสียทีเดียว มันยังคงมีบางสิ่งที่ไม่ว่ากี่ปีผ่านไป มีอะไรเข้ามาก็ใช่ว่ามันจะเปลี่ยนแปลงมันได้
เดิมทีจากอาชีพขายลูกชิ้น ขายก๋วยเตี๋ยว ขายน้ำหรือขายเครื่องดื่ม ที่เคยเป็นทางเลือกแรก ๆ ของคนเริ่มค้าขาย, คนที่ยังไม่มีอาชีพหรืออยากทำเป็นอาชีพเสริมในอดีต ทุกวันนี้ก็แทนที่ด้วยคำว่า “ขายของออนไลน์” ตามมาด้วยคำถามยอดนิยมที่ว่า “ขายอะไรดี?” ส่วนหนึ่งก็เป็นอุปสรรคแรกของคนเริ่มต้น แต่สำหรับคนที่เริ่มขายไปแล้ว สิ่งที่ยากกว่าต่อมาคือทำอย่างไรให้ขายได้? ก็ต้องหันไปสนใจเรื่องการทำการตลาด แม้ว่า “การตลาด” ที่เข้าใจว่าต้องทำนั้น อาจถูก ๆ ผิด ๆ หรือมันเป็นเพียงส่วนหนึ่งของบางเรื่องก็ตาม…
ดังข้างต้นที่บอกไว้ว่าไม่ได้คลุกวงในมานาน แต่ก็ใช่ว่าจะไม่ได้สนใจ ยังคงติดตาม เก็บเกี่ยวความรู้จากเพื่อน และตามสื่อตามกระแสอยู่เสมอว่าเขามีอะไรไปถึงไหน จึงทำให้ได้มองเห็นการเปลี่ยนแปลงมาโดยตลอด และก็พบว่าที่สุดแล้ว แม้จะเป็น “องค์ประกอบที่สำคัญ” ของธุรกิจ แต่มันก็เป็น “เพียงหนึ่งองค์ประกอบ” เสมอมา…
โดย “องค์ประกอบที่สำคัญ” นั้น ย่อมหมายถึงเป็นส่วนสำคัญหนึ่งของการดำเนินธุรกิจให้ประสบความสำเร็จ แต่นัยยะหนึ่งที่อยากจะบอกคือ มันเป็น “ส่วนหนึ่งของการลงทุนเสมอ” ซึ่งจุดอ่อนของหลายคนคือ ไม่ได้เตรียมทุนไว้สำหรับสิ่งนี้ ถ้ากล่าวกันให้เห็นภาพปัจจุบันก็คือ คุณไม่ยิงแอด (Ads) หรือไม่ซื้อโฆษณา มันก็ยากที่คนจะรับรู้หรือรู้จัก นี่ก็เป็นทุนเบื้องต้น ที่สมัยนี้หรือสมัยก่อนก็ต้องมี เพียงแต่สมัยนี้อาจถูกบังคับให้เห็นชัดเจนขึ้น
ทุนต่อมาก็คือตัว “สื่อ” ที่หมายถึง เนื้อหา, องค์ประกอบ ที่สมัยนี้เรียกว่าสร้างคอนเทนต์ (Content) เริ่มจากต้องทำภาพให้ดูดีดูสวย มีการทำเป็นคลิปแนะนำ ซึ่งส่วนใหญ่ทำเองไม่เป็นหรือทำเองก็ไม่เอาไหน ก็ต้องลงทุนจ้าง…
สมัยก่อนลงทุนมาก ก็ต้องจ้างดารา/นางแบบ สมัยนี้ก็คือจ้างอินฟลูเอนเซอร์ (Influencer) (ภาษาไทยไม่รู้จะแปลยังไงเหมาะสม) หรือ เน็ตไอดอล (Internet Idols) ก็ว่ากันไป ข้อดีอย่างหนึ่งในปัจจุบัน ถ้าไอเดียดี กระแสได้ ก็มีโอกาสบังเอิญทำเองดัง แต่คลิปหนึ่งคลิป หรือรูปหนึ่งรูปมันก็เป็นกระแสที่อยู่ได้ไม่นาน เชื่อเถอะว่า ถ้าไม่ลงทุนต่อยอดก็จางไป และที่สุดแล้วก็ต้องเข้าใจด้วยว่าการทำสื่อและเนื้อหาให้ดี ให้เข้าเป้า ใช่แค่กระแส นี่ก็สำคัญ เพราะกระแสดีแต่ขายของไม่ได้ก็มีบ่อยไป ส่วนนี้ก็เป็นหัวใจไม่ต่างอะไรกับอดีตเช่นเดิม
โดยรวมแล้วแม้เราจะอยู่ในยุคขายของออนไลน์ แต่การตลาดก็ต้องเริ่มจากการวางแผน การลงทุน(เตรียมทุน) และขึ้นอยู่กับว่าใครจะใช้เม็ดเงินนั้นได้เข้าเป้า เข้าถึงกว่ากัน ก็เท่านั้น…
อย่าไปมองว่าก่อนหน้านี้เคยมีคนทำการตลาดออนไลน์ได้ง่ายกว่านี้ พึงควรเข้าใจว่าน่านน้ำใหม่แรก ๆ มีโอกาสให้ฉกฉวยได้เสมอ ถ้าคุณพอรู้จักคนทำธุรกิจ มีหลายคนเติบโตได้จากออนไลน์เมื่อราวปี 2550 ต้น ๆ แต่วันนี้หลายรายไม่อยู่แล้ว แข่งขันไม่เป็น ปรับตัวไม่ได้พอมีคู่แข่งตามมาโลกออนไลน์ก็สู้เขาไม่ได้เจ๊งไป ดังที่เรากำลังพูดถึงปัจจุบันว่า “ในวันที่ใคร ๆ ก็ขายของออนไลน์..”
ถึงตรงนี้เบื้องต้นคงพอเห็นว่า การตลาดแท้จริงไม่ได้เปลี่ยนแกนไป อาจมีเปลี่ยนแปลงเทคนิค ปัจจัย วิธีการไปตามสื่อสมัยใหม่ แต่จุดเริ่มต้นและปลายทางก็ไม่ต่างกัน…
และที่สุดแล้วการตลาดที่สำคัญ ซึ่งเราอาจไม่เรียกว่าการตลาดก็ได้คือ สินค้าที่ดี บริการที่จริงใจ ไม่ว่าโลกจะเปลี่ยนไปอย่างไร ช่องทาง หรือสื่อจะเป็นแบบไหนก็ไม่สำคัญ เพราะคำว่าสินค้าดี คือเหมาะสม ตอบโจทย์ ตอบสนองต่อผู้ใช้ และความจริงใจต่อลูกค้าอันหมายถึงความน่าเชื่อถือ เหล่านี้คือปัจจัยความสำเร็จแน่นอน เพียงแต่…
มันต้องใช้ “เวลา” และรอคนมาพิสูจน์ ต้องค่อย ๆ สะสมฐานลูกค้า ดังนั้นหากถามว่าการตลาดในวันที่ใคร ๆ ก็ขายของนั้นมันควรเป็นอะไร บางทีมันอาจเป็นกลยุทธ์ที่ว่า “อดทน และสม่ำเสมอ” เรื่องง่าย ๆ ที่ทำได้ยาก หากเรายังคงขาย เรายังคงให้บริการ วันหนึ่งใคร ๆ ก็ต้องรู้สึกว่าของเรานั้นมันต้องมีดีไม่เช่นนั้นไม่อยู่ได้จนวันนี้ จริงไหมละ? ที่นี้ก็อยู่ที่ว่าจะวางแผนให้อยู่ไปจนถึงวันนั้นได้อย่างไร?
บทความฉบับปรับปรุง เผยแพร่ครั้งแรก Facebook Sirichaiwatt เมื่อ 20/04/2023
