มีไหม “คำ” ที่สำคัญในชีวิตเรา? หรือ ถ้าให้เลือกสักคำที่คิดว่า คำนี้มีค่ามีความหมายต่อชีวิต เป็นคำที่สะท้อนความเป็นเรา เป็นความเชื่อ คำที่อาจกำหนดชีวิตเราได้ ทั้งในวันนี้และอนาคต หรือในอีกแง่ เป็นคำที่เรามักท่องจำขึ้นใจ ให้ระลึก เตือนตัวเอง เรามีสักคำไหมในทำนองนี้ คำนั้นคืออะไร?
เป็นคำถามที่ดูยาก และกว้างไปหน่อย แต่อยากให้ลองทบทวนดู มันอาจเป็นคำเช่น ความสุข, ความรัก, ความสงบ, ความพอดี, ครอบครัว, อนาคต, ตัวเอง, ศิลปะ, ฟุตบอล, กอล์ฟ, เงิน, รวย, สวย-หล่อ, หมา, แมว หรืออื่น ๆ…
โดยตัวอย่าง อาจพอทำให้เรานึกออกว่า ทุกวันนี้เรามีคำสำคัญคำไหน ที่สะท้อนชีวิตหรือความเป็นเราได้ ไม่ว่าจะเป็นเราในตอนนี้ ช่วงนี้ หรือในทุกวันก็ตาม ขยายความเพิ่มให้อีกหน่อย สมมติว่าคำสำคัญคือคำว่า “ความสุข” คำนี้ก็จะอยู่ในใจเราเสมอ อาจหมายถึงเรามีชีวิตอยู่บนแนวทาง สุขนิยม ทำอะไรก็ได้ที่มีความสุข เลือกหนีความขัดแย้ง ความกดดัน หรืออื่น ๆ ที่เริ่มทำให้เราไม่สุข นี่เพียงตัวอย่างหนึ่ง ซึ่งในความหมายของคำสำคัญของเรา ก็จะสะท้อนหลายอย่างในชีวิต ทั้งการดำเนินชีวิต และการ “เลือก” ทำสิ่งต่าง ๆ ของในวันนี้และอนาคต
โดยส่วนตัวแล้วเมื่อทบทวนดู แต่ละช่วงเวลาและการเรียนรู้ย่อมทำให้คำสำคัญของชีวิตมีหลายคำ บ้างก็ยังอยู่ บ้างก็ไม่สำคัญแล้ว แต่ปัจจุบันหลายคนคงพอเดาได้กับคำว่า “เปลี่ยน” ที่ไม่ได้หมายความว่าผมจะต้องเปลี่ยนตลอดเวลา หรือไม่ทำอะไรเดิม ๆ เลย ตรงกันข้ามผมใช้ชีวิตค่อนข้างจะเป็นรูปแบบพอสมควร เพียงแต่หมายถึงเข้าใจการ “เปลี่ยน” และพร้อมจะเปลี่ยน เพราะว่าวันนี้เรายังไม่ได้ดีที่สุดเท่านั้นเอง อีกทั้งแม้จะพึงพอใจเรื่องใด แต่นานไปสิ่งแวดล้อมย่อมเปลี่ยนแปลง รวมทั้งตัวเราเองก็เปลี่ยนไปตามกาลเวลา ไม่ว่าจะสังขารหรือการดำเนินชีวิต แต่นี่ก็เป็นเพียงหนึ่งในคำสำคัญของผม ที่อาจไม่ใช่ทั้งหมดและใครก็ไม่จำเป็นต้องมาเหมือนกัน ประเด็นคือมันยังไม่ใช่ อีกคำสำคัญของชีวิต…
อีกคำสำคัญของชีวิต
ไม่ว่าคำสำคัญของเราวันนี้จะเป็นคำว่าอะไร หรือ “เรื่องอะไร” ก็ตาม จะมีแล้วหรือยังไม่มีก็ตาม แต่อย่างแบ่งปัน หรือนำเสนอว่า ชีวิตคนเราควรมีคำนี้อยู่ด้วยเสมอ ด้วยเชื่อว่าควรเป็นอีกคำสำคัญของชีวิตเราทุกคน และหากชีวิตเราขาดคำนี้ อาจทำให้เราดำเนินชีวิตไปบนความยากลำบาก และมีมุมดำมืดบางอย่างไปตลอดกาล โดยรู้ตัวหรือไม่ก็ตาม คำนั้นคือ…
“อภัย” หรือการให้อภัย ไม่ว่าจะเป็นต่อ คน สัตว์ สิ่งของ ไปจนถึงสิ่งที่จับต้องไม่ได้ ซึ่งนัยหนึ่งของการให้อภัยมีความละเอียดอ่อนมากกว่าที่เราบางคนเคยคิด และสิ่งสำคัญหนึ่งที่ต้องไม่ลืม คือ “การให้อภัยตัวเอง”
ทำไมต้อง “อภัย” ?
เพราะไม่ว่าคำสำคัญในชีวิตเราจะเป็นคำว่าอะไร แต่หากไม่มีคำนี้อยู่ อาจทำให้เรื่องอื่น ๆ หรือคำสำคัญอื่นของเรามีปัญหา มีอุปสรรค เช่น ถ้าคำสำคัญเราคือ “ความสุข” ใจเราคงสุขไม่ได้หากไม่รู้จักอภัย, “ความรัก” หากขาดการให้อภัยรับรองได้ว่ารักนั้นยากจะยืนยาว หรือหากคำสำคัญของชีวิต เกี่ยวข้องกับความสำเร็จ การอภัยตนเองและผู้อื่น ก็คือ ส่วนสำคัญในการยอมรับ เรียนรู้ เพื่อก้าวหน้าต่อไปให้รวดเร็วสู่ความสำเร็จ แม้แต่ในคำที่อาจเป็นนามธรรม ย่อมมีความข้องเกี่ยวกับความคิด การตัดสินใจ ความผิดพลาดใด ๆ ก็ตามอันย่อมส่งผลไม่โดยตรงก็โดยอ้อม
เราอาจจะนึกออกในภาพกว้าง ๆ ว่า “อภัย” สำคัญอย่างไร แต่หากเราเลือกที่จะให้มันเป็น “คำสำคัญ” ที่อยู่ในใจ ในห้วงคิดเราเสมอ เราจะพบเห็นความละเอียดอ่อน และความสุขจากคำนี้ได้อีกมาก
เช่น เราอาจไม่พอใจแฟนเราที่ไม่เก็บของ ไม่กวาดบ้าน มันอาจเล็กน้อย ไม่ทำให้ถึงกับโกรธ ไม่ได้บ่น โวยวาย แต่มันจะสะสมเป็นตะกอนในใจ เมื่อวันหนึ่งมันล้นออกมา เราก็มีโอกาสจะต่อว่าเขายกใหญ่ในเรื่องเล็ก ๆ จนเขาไม่อาจเข้าใจว่าทำไมต้องโกรธขนาดนั้น เพราะไม่มีใครรับรู้ถึงการสะสมของตะกอนใจแม้กระทั่งเราเองในบางที
การไม่พอใจ เพื่อนร่วมงาน, ลุกน้อง, หัวหน้า, เพื่อนสนิท, ญาติพี่น้อง ใครก็ตาม “ทันทีที่เรานึกได้ว่า อภัยให้เขาไป” ในเรื่องเล็ก ๆ เหล่านั้น ทุกอย่างมันจะคล้ายชะล้างหายไปทันที ไม่มีตะกอน นี่คือหนึ่งตัวอย่างผลเสียที่ขยายความไปได้ในอีกหลายเรื่องของชีวิต หากได้ลองทบทวนและนำไปปฏิบัติจริง
เมื่อ “อภัย” เป็นคำสำคัญได้จริง เราก็จะระลึกบ่อย ระลึกเสมอ หากวันใดเกิดเหตุการณ์ที่ใหญ่ขึ้นทั้งจากบุคคล หรือไม่ใช่บุคคล เราก็จะอภัยได้ง่ายกว่า เร็วกว่า จิตใจฟื้นคืนได้ดีกว่า มันคล้ายกับร่างกายที่ได้ออกกำลังมาอย่างสม่ำเสมอ
การอภัยให้ตนเองก็เช่นกัน แน่นอนเบื้องต้นก็คือในความผิดพลาดต่าง ๆ จากการกระทำ แต่ในมุมที่ละเอียดกว่า คือ อภัยในทุกความอับอาย, การด้อยค่า, ความสำคัญผิด, ความเข้าใจผิด, ในสิ่งต่าง ๆ ทั้งในการกระทำทางกายและทางใจ อาจจะคิดได้ในทันที หรือยังไม่ได้ในตอนนี้ก็ไม่เป็นไร อีกทั้งบางเรื่องที่เราเฝ้าบอกตัวเองว่า “ไม่ได้โกรธ ไม่ได้เคือง” แต่กลับยังไม่ลืม นั่นเพราะแท้แล้วเราไม่ได้ อภัย…
ทั้งสิ้นเรื่องนี้ ดูเข้าใจง่ายหรืออ่านแล้วหลายคนคงอยู่บนความรู้สึกที่ว่า เรื่องการให้อภัย ก็รู้อยู่ ก็ใช่แหละ… แต่มันจะต่างกันหากเรามองว่านี่คือคำสำคัญของชีวิต และนำมันไปใช้จริงจัง เพราะในแต่ละวันเชื่อได้ว่า เรามีอะไรให้อภัยได้หลาย ๆ ครั้ง ตั้งแต่เรื่องเล็กไปจนเรื่องใหญ่ ซึ่งสามารถทำให้จิตใจเราดีขึ้นทันทีได้อย่างประหลาด
เหมือน ณ จุดนี้หากหยุดคิด และทบทวนดู อะไรที่กวนใจ ข้องใจในช่วงนี้หรือที่เพิ่งผ่านมา แค่เรื่องเล็ก ๆ ก็ตาม ลองพูดหรือบอกในใจกับตัวเองเบา ๆ ก็ได้ว่า “อภัยให้…เถอะ” เราคงพอรู้สึกได้ทันทีว่าทำไมคำนี้ควรเป็นอีกคำสำคัญของชีวิตเรา
บทความฉบับปรับปรุง เผยแพร่ครั้งแรก Facebook Sirichaiwatt เมื่อ 09/11/2021
